Bijzondere tijden vragen om een bijzondere aanpak. Hoe ga je om met het leven waarin vrijheid beperkt wordt en hoe ga je om met beperkingen die je zelf creëert? Vandaag in gesprek kwam weer de opmerking ‘als niemand opstaat verandert er niks’. Absoluut mee eens, maar welke methode gebruik je daarvoor? Ben je bereid jezelf uit te hongeren om een punt duidelijk te maken of iets te bereiken? Ja, dat het zal ongetwijfeld effect hebben kijk maar in de geschiedenisboeken. Echter moet je jezelf echt opofferen of zijn er ook andere manieren?
Vrijheid heeft vele vormen. Financiële vrijheid, vrijheid om je week in te delen, vrijheid wanneer je werkt, vrijheid om keuzes te maken ga zo maar door. Maar wat is nou echt vrijheid? Ik krijg vaak de indruk dat mensen vrijheid ervaren op het moment dat zij alles kunnen wat zij willen. Echter vraag ik mij dan vaak af als je inderdaad die vrijheid hebt die je nastreeft ben je dan ook echt vrij?
Denken of voelen
Wat is voor jou vrijheid? Sta je daar wel eens bij stil. Ik denk dat het voor iedereen anders is en de waarde is ook voor iedereen anders. Waar je vandaan komt speelt misschien wel een hele grote rol. Zo kan een vluchteling een totaal andere waarde hechten aan veilig naar buiten kunnen dan iemand die op een afgelegen dorp woont. En zo zal iemand die veel geld heeft zich anders bewust zijn van de financiële vrijheid dan degene met een uitkering. Voor mij is vrijheid een gevoel. Ik kan veel praktische zaken bedenken maar uiteindelijk telt voor mij mijn gevoel. Neem de vrijheid om te doen wat je zelf wilt. Ik kan misschien wel heel graag een duur huis willen maar als ik dat niet kan betalen voel ik mij beperkt in mijn vrijheid. Of als ik mijn week zelf wil indelen hoe ik het fijn vind maar ik heb een baan en mijn baas heeft andere ideeën over de indeling, dan kan ik het gevoel hebben dat ik beperkt wordt in mijn keuzes. Als vrijheid gelijk is aan je hele leven zelf indelen, doen wat jij wilt en controle hebben over alles wat met jou te maken heeft dan zou de omgeving zich compleet aan jou moeten aanpassen. Maar wat als iedereen die vrijheid wilt dan wordt dat wel een beetje lastig…. wie is dan degene die zich aan gaat passen en wie niet?
Aanpassen of meebewegen
Een simpel voorbeeld: vrijheid van meningsuiting. Wat is vrijheid van meningsuiting, is dat de vrijheid om alles te zeggen wat je denkt? Dat zou betekenen als je iets kwetsends zegt dat de ander dit moet pikken. Dat de benadeelde zich maar moet aanpassen aan jou zodat jij kunt zeggen wat jij wilt? Of zeg je sommige dingen niet omdat je de ander niet wilt kwetsen en pas jij je aan. Maar tot hoe ver moet je dan gaan? Beslist die ander wat kwetsend is dan kan alles wat jij zegt wel geïnterpreteerd worden als kwetsend. Bijvoorbeeld vanuit educatieve doeleinden wil je iets overbrengen maar er is iemand die dat als kwetsend ervaart. Waar ligt dan de grens in wat vrijheid is om je mening te uiten? Waar ligt de grens in aanpassing die wij verlangen van de ander of van onszelf.
Voor mij is vrijheid meebewegen. Aanpassing zou betekenen dat ik iets van mijzelf moet offeren en dat voelt niet vrij. Als ik mij niet mag uitspreken over hoe ik over vrijheid denk omdat er ergens iemand op de wereld is die vind dat ik hem of haar kwets dan zou ik dat ervaren als een beperking. Echter ben ik niet degene die bepaalt of iemand zich wel of niet gekwetst voelt. Dus door mee te bewegen met de ander erken ik die persoon zijn of haar gekwetstheid. Voor mij is het wel heel vanzelfsprekend dat ik bewust ben in wat ik zeg. Het is namelijk gemakkelijk om overal je ongezouten mening te strooien zonder eerst bij jezelf na te gaan waarom je dat zo ervaart en of het nodig is om dat uit te spreken. Anderzijds zullen er ook mensen zijn die bijvoorbeeld vinden dat coachen met paarden onzin is of slecht voor een paard. Als mij dat zou raken dan is het aan mij om daar eens naar te kijken.
Vrijheid in leven of leven in vrijheid
Eigenlijk is het zo simpel toch niet om vrijheid in woorden te vatten en dat maakt het een prachtige ironie. Echte vrijheid dat zit vanbinnen, is mijn ervaring. In deze bijzondere tijden wordt ons vrijheidsgevoel behoorlijk op de proef gesteld. Fascinerend vind ik het om te zien hoe iedereen daar op zijn eigen manier mee omgaat. Zelf ervaar ik totaal geen belemmering in mijn vrijheid. Ik beweeg mee in de stroom van het leven en ik geef mij eraan over. Ik stel geen eisen, ik heb geen verwachtingen, ik neem het gewoon zoals het is. En als het even wat minder leuk is dan incasseer ik. Zoals een twijgje dat meebuigt met de wind opdat het niet breekt.
En dan krijg je die opmerking ‘ja maar als iedereen maar mee buigt dan verandert er nooit iets, er is al zoveel moois in de wereld gebracht omdat mensen opkwamen voor zichzelf’. Helemaal waar, helemaal waar! Maar ook in opstand kun je meebuigen. Omdat je meegaat op de stroom van het leven betekent niet dat je altijd toegeeft, je accepteert gewoon. Tegen de stroom inzwemmen gaat altijd ten koste van jezelf dus waarom zou je dat doen? De tak die breekt omdat die weigert te accepteren dat de wind sterker is verliest alleen zelf. Ik zag laatste een film over iemand die onschuldig was maar wel veroordeelt was en opgesloten in de gevangenis. Zo voelbaar de woede en het onrecht! Letterlijk je vrijheid afgepakt en er is niks wat je ertegen kunt doen….. moet je dat maar pikken, ik denk van niet. Ik zou het niet pikken, ik zou alles doen om voor mijzelf op te komen. Maar ik zou ook proberen te accepteren dat het op dat moment is wat het is. Want ik kan mijzelf uithongeren uit frustratie, maar wie heb ik daarmee, eigenlijk alleen mijzelf. Ik kan vreselijk boos blijven en het systeem vervloeken, dan ben ik de rest van mijn leven boos, 3x raden wie daar vooral last van heeft…
Durven
Alles wat ons overkomt is een kans om iets te leren. Zelfs de meest vreselijke gebeurtenissen kunnen ons iets vertellen. De vraag is durf je daar naar te kijken. Is het eerlijk? Nee, waarschijnlijk niet. Heeft het nut om je er druk over te maken. waarschijnlijk ook niet. Dus wat als we stoppen met bedenken wat goed of fout is, wat we willen of niet willen, als we de controle los durven te laten. Dan blijft overgave en vertrouwen over. Als we stoppen met vechten zonder op te geven en we beginnen bij onszelf. Wat kan ik doen om mijzelf een beetje gelukkiger te maken? Zodat ik mijn geluk kan delen en zo ook anderen een beetje gelukkiger kan maken. Als ik dan toch opgesloten zit in die gevangenis en ik accepteer dat het zo is terwijl ik mijn onschuld probeer te bewijzen dan kan ik misschien ook iets moois ervan maken door aan mijzelf te werken en een voorbeeld te zijn voor anderen die daar in boosheid zitten. Hoe krachtig zou dat zijn? Ik zeg niet dat ik het zou kunnen maar dat zou voor mij wel de ultieme vrijheid zijn. Want ze kunnen je alles afpakken maar hoe jij je voelt, dat bepaal jij!